Tôi loay hoay thư họa con khỉ bằng hai chữ Bính Thân đã mấy hôm rồi mà vẫn chưa hoàn thành. Cứ tưởng Bính Thân - con khỉ dễ thư họa hơn những con giáp khác, ai dè con khỉ đã làm khó tôi.
Câu chuyện con khỉ bắt đầu từ Hoa Quả Sơn, nước Ngạo Lai có một hòn đá sau khi kết tụ tinh hoa trời đất, nở ra một con khỉ đá. Con khỉ này mới sinh ra đã làm kinh động cả Thiên đình, đá lở long trời, khiến cả chư Thiên đứng ngồi không yên. Con khỉ đá du ngoạn khắp Hoa Quả Sơn, dũng cảm vượt thác vào Thuỷ Liêm Động, được bầy khỉ tôn phong là Mĩ Hầu Vương, đường hoàng trở thành nhà Vua. Mấy năm sau, để được trường sinh, Mĩ Hầu Vương lên đường tìm Thần Tiên. Trải qua tám năm gian khổ tìm kiếm, cuối cùng đã được như ý, bái Bồ Đề Sư Tổ làm thầy. Bồ Đề Sư Tổ đặt tên Tôn Ngộ Không cho khỉ đá, đồng thời truyền cho phép trường sinh, 72 phép biến hoá và thuật Cân Đẩu Vân. Mĩ Hầu Vương học thành tài trở về, lập tức hàng phục Hỗn Thế Ma Vương bá chiếm Hoa Quả Sơn, nổi danh khắp xa gần.
Tất cả vẫn chưa đủ thoả mãn ý chí anh hùng của Mĩ Hầu Vương, không lâu sau, Ngộ Không lại xuống Long Cung đòi xin gậy thiết bảng, tới Địa Phủ đòi xoá sổ sinh tử, cuối cùng làm Thiên Đình phải nổi giận. Ngọc Hoàng muốn phái quân bắt giữ, may nhờ Thái Bạch Kim Tinh can gián, mời Tôn Ngộ Không lên thượng giới, phong chức Bạch Mã Ôn.
Ban đầu Mĩ Hầu Vương chẳng rõ chức quan lớn nhỏ, vẫn hoan hỉ sung sướng. Sau khi hiểu được sự tình đây chỉ là chức quan giữ ngựa thì thẹn quá hoá giận, bèn trở về Hoa Quả Sơn, tự xưng Tề Thiên Đại Thánh.
Mỹ Hầu Vương được trời phú cho đôi mắt vàng sáng chói, chiếu xuyên suốt qua các cung trời làm Ngọc Hoàng kinh ngạc rung động. Đôi mắt vàng ấy có khả năng phân biệt rõ đâu là chính tà, đâu là hư thật. Đôi mắt vàng ấy cũng đã nhiều lần giàn giụa nước mắt trước cảnh đời khổ đau mất mát vô thường, cho nên đôi mắt vàng ấy quyết tâm đi tìm con đường học đạo vô sinh, bất diệt từ Tôn giả Tu Bồ Đề tại một xứ rất xa. Đôi mắt vàng ấy đã là linh hồn của cuộc hành trình thỉnh Kinh, nếu thiếu nó thì tức thời đoàn thỉnh kinh sẽ rơi vào ma nạn. Đôi mắt vàng ấy là gì, có phải là biểu tượng của trí tuệ Bát Nhã?
Bốn nhân vật trong truyện Tây du ký biểu hiện cho bốn cái thức của mỗi con người chúng ta. Tôn Ngộ Không (Tề Thiên Đại Thánh) biểu hiện cho Ý thức. Con khỉ này bay trên trời cũng được, lặn xuống nước cũng xong. Quá khứ, vị lai và hiện tại, Tôn Ngộ Không đều biết cả. Đường Tăng (Tam Tạng) là tiêu biểu cho A-lại-da thức, từ bi - hỷ xả, sư phụ có vẻ như vô thiện vô ác. Trư Bát Giới là tiêu biểu cho Đệ thất thức, say mê ăn, ngủ, ưa chấp ngã lắm cho nên bao nhiêu cái hư hỏng, phiền não là do con heo này mà ra hết. Sa Tăng là Tiền ngũ thức, gặp đâu hay đó, gặp sắc thì hay sắc, gặp tiếng thì nghe tiếng, hễ tiếng qua đi rồi thì thôi.
Từ khi đi thỉnh kinh cùng với sư phụ Đường Tăng, Tôn Ngộ Không luôn hết lòng giữ gìn giới luật nhà Phật, thể hiện lòng kính tín đối với Phật tổ và các vị Bồ tát. Tuy nhiên, đức tin của Tôn Ngộ Không luôn có sự suy xét tư duy trước khi tin một vấn đề gì.
Có lần Tôn Ngộ Không đến mời Đức Quán Thế Âm Bồ Tát hàng phục Hắc Đại Vương. Bồ Tát vừa mở miệng hỏi, Ngộ Không đã nói ngay ý nghi ngờ của mình, chẳng cần úp mở: Sư phụ tôi dọc đường có gặp một ngôi chùa thờ Ngài, Ngài được người ta thờ cúng mà lại cho con yêu tinh gấu đen ở bên cạnh để nó ăn trộm áo cà sa của sư phụ tôi. Mấy lần đòi, nó không trả. Nay tôi đến đòi Ngài đấy!
Có lần Phật Di Lặc giáng hạ bắt yêu quái Hoàng My, lúc đầu Ngộ Không rất là lễ phép với Phật tổ, nhưng vừa nghe nói: Hắn chính là tên tiểu đồng lông mày vàng giữ chiếc khánh cho ta là lập tức Ngộ Không đổi giọng lớn tiếng quát: Hòa thượng đáng cười này giỏi thật! Ngài bỏ sống tiểu đồng, để hắn ngông cuồng xưng là Phật tổ, hãm hại lão Tôn, không thể miễn lỗi cho gia pháp không nghiêm!
Chúng ta đã bị hấp dẫn với nhân vật con khỉ Tôn Hành Giả này bởi cái nhìn chính xác và bởi thái độ tự chủ trước các hiểm nạn, trước mọi cám dỗ. Mỗi cái nhìn, mỗi bước đi của Tôn Hành Giả khiến cho ai đang theo dõi bước đi của Tôn Hành Giả cũng rất là hồi hộp và… cũng rất an tâm khi Tôn Hành Giả xuất hiện cứu nguy. Tôn Ngộ Không đã học giới luật và Phật pháp, hành Tam thừa giáo và Nhất thừa giáo suốt bảy năm liền, như tác giả Ngô Thừa Ân giới thiệu: ... Diễn đủ Tam thừa giáo. Lúc diễn thiền môn, khi giảng đạo. Ba nhà hợp lại nghĩa thêm càng.
Tôn Ngộ Không chấp tác như một người xuất gia; hành: văn, tư và tu để nuôi dưỡng trí tuệ giác ngộ (Vô ngã). Động cơ xuất gia của Ngộ Không là để giải thoát hết thảy khổ đau sinh tử rất tương hợp với giáo lý của nhà Phật. Sau bảy năm hành đạo, khi hiểu rõ đường đi và nơi đến, Tôn giả Tu Bồ Đề dạy tiếp công phu thiền quán để giúp chế ngự điều hòa tam nghiệp thân, khẩu và ý. Thực hành công phu này trong ba năm thì Tôn Ngộ Không khai mở trí huệ.
Truyện Tây du ký là câu chuyện đi lấy kinh. Bản thân câu chuyện chính nó đã mang màu sắc Phật giáo rồi. Trải qua quá trình lưu truyền lâu dài, được bao người bổ sung, sửa chữa. Trong xã hội phong kiến, trình độ nhận thức về Đạo Phật của con người vào thời đại đó chưa sâu sắc, người ta rất dễ bị hiểu nhầm. Mặc dù tác giả Ngô Thừa Ân rất uyên bác về mặt triết lý Đạo Phật để có thể xây dựng nên một tác phẩm văn học đồ sộ Tây Du Ký. Nhưng với ông, chắc gì đã thấu hiểu hết Ông Phật. Chưa hiểu hết thì khó lòng mà thương tường tận. Chưa thương sâu thì làm sao có thể kính ngưỡng, kính tín Ông Phật như một thần tượng, để có thể viết Tây Du Ký thật đúng, thật hay với tinh thần Đạo Phật. Cho nên tác giả cũng không thể tránh khỏi một số tình tiết hư cấu chưa đúng. Nhưng so sánh với thành tựu đáng kể của tập truyện thì những khuyết điểm chỉ là thứ yếu.
Truyện Tây Du Ký lấy sự nghiệp đi thỉnh kinh để hướng tới đời sống hạnh phúc an lạc của con người hơn; hướng tới tình thương, sự công bằng, bình đẳng và tôn trọng sự sống. Nhân vật chính quyết định thành công của chuyến đi có lẽ chưa phải là nhà sư mà là Tôn Ngộ Không, nhân vật phi thường và trí tuệ. Nếu không có tài năng của Tôn Ngộ Không thì một bước của đoàn thỉnh kinh khó có thể đi nổi.
Quá trình thỉnh kinh tuy gặp nhiều chướng ngại nhưng thầy trò Đường Tăng đã vượt thắng nhiều kiếp nạn để hoàn thành nhiệm vụ cao cả. Đem được Tam Tạng Kinh Điển về nước, có nghĩa là đem được những tinh hoa chân lý của Đạo Phật về tới quê nhà. Có Kinh Điển để tu tập, con người sẽ có ngọn đuốc của Như Lai thắp sáng chỉ đường, hướng con người tới nẻo thiện lành, nẻo của Hòa Bình - Hạnh Phúc.
Mặc dù những điều tôi nói về con khỉ Mĩ Hầu Vương chưa có gì mới lạ hấp dẫn nhưng năm mới Bính Thân đang gõ cửa, tôi mạo muội kể và nhận định một chút về con khỉ Mĩ Hầu Vương và Tây Du Ký, một câu chuyện được rất nhiều người khen lẫn người chê.
Và cũng rất may, nhờ vậy tôi cũng hoàn thành được bức thư họa con khỉ Bính Thân với lời chúc mừng năm mới thay cho lời kết bài viết này:
Chúc mừng năm mới Bính Thân
Suốt bốn mùa
Đều là mùa xuân An Lạc - Hạnh Phúc
L.Đ
