Tạ ơn vùng đất

am Lộ bén duyên trong tôi kể cũng kỳ lạ. Đó không phải vùng đất tôi sinh ra và lớn nhưng trong tôi nó rất thiêng liêng và đằm thắm. Thời niên thiếu, đứng ở bờ Bắc sông Hiền Lương nhìn vô Đông Hà, Cam Lộ một đứa bé con như tôi thấy xa ngái quá chừng, lại nghe nhiều bài hát của các nhạc sỹ Trần Hoàn, Huy Du, Huy Thụcviết về Cam Lộ thấy rất đỗi yêu thương vùng đất... Nắng chiều về qua Đông Hà Cam Lộ, thắp sáng ngời núi rừng miền tây, dòng sông xanh uốn quanh co dãi đất, rộn tiếng ca mừng giải phóng....” những ca từ trong bài hát mới hào sảng, rạo rực và bay bổng làm sao; lời ca như thâm tình, ràng ruột, lại thấy Cam Lộ gần như gang tấc, như đối mặt, như sờ nắm được trong tay. Lòng không nguôi ao ước được đặt bàn chân mình lên vùng đất đó lên đó một lần . Cam Lộ đã có trong tôi từ thủa ấy. Sau này biết thêm về mảnh đất đó từng  hai lần là thủ phủ quốc gia: Một lần vua Hàm Nghi chọn làm căn cứ Tân Sở, xuống chiếu Cần vương, lãnh đạo sĩ phu yêu nước; một lần cũng vì sứ mệnh giải phóng dân tộc mà có Khu Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hoà miền nam Việt Nam. Rồi những di tích như Thành Tân Sở, Nhà Tằm, Miếu An Mỹ, Chùa An Thái, Đình Làng Cam Lộ,Chợ Phiên nỗi tiếng từng đóng vai trò đối ngoại, buôn bán với nhiều nước lân bang dưới thời chúa Nguyễn Phúc Nguyên… rồi còn bao nhiêu cái nữa còn chìm sâu trong lòng đất. Đất đai Cam Lộ đã ban phát cho con người nơi đây nhiều hoa thơm trái ngọt, tiêu, chè, măng giang, mít nài..... .Đặc sản thì nhiều lắm, riêng mít và hồ tiêu đã lên ngôi đặc sản. Mít Cam Lộ ngon nổi tiếng. Vì thế mà từ miệt vườn đồng bằng phủ Triệu Phong, Cửa Việt, Cửa Tùng từ xưa đã có câu ca: Ai lên nhắn với họ nguồn/ Mít non chở xuống,cá chuồn chở lên.

Mảnh đất Bazan đỏ tươi này hai mươi năm trước là chiếc túi đựng biết bao nhiêu bom đạn và chất độc điôxin, sự huỷ diệt ở đây đến cả con người cũng khó tồn tại chứ nói gì đến cây cối. Thế mà giờ đây một màu xanh ngằn ngặt đã phủ dày dọc hai bên con đường Chín. Cam Lộ hiện ra trước mắt tôi với những vườn tiêu, chè, chối, mít... rồi càphê, cao su, lạc và đặc biệt là bạt ngàn những rừng thông, bạch đàn, keo tai tượng kéo dài bất tận. Màu xanh đang lấn dần lên những quả đồi xưa kia từng nổi tiếng trong chiến tranh, phủ dọc triền sông Hiếu, lên làng mạc, xóm làng, một màu xanh vô cùng bình yên. Dừơng như nơi đây mọi thứ đều thắm và đượm. Nắng cũng mang màu vàng đậm hơn, gió lào cũng rát hơn và đặc biệt rừng, cây cối cũng xanh hơn, một màu xanh rười rượi. Cam Lộ là một huyện Trung du có tổng diện tích tự nhiên 34.690ha, tài nguyên không đa dạng, phong phú,vị trí chưa đắc địa, làm gì để phát huy nội lực và thu hút đầu tư....đó luôn là một câu hỏi lớn cho những người đứng đầu huyện. Qua bao nhiêu thử thách để rồi cuối cùng Cam Lộ cũng tìm ra thế đứng thích hợp cho mình trước thềm hội nhập. Phát triển trang trại, kinh tế gò đồi là một hướng đi thích hợp của huyện. Trong những năm qua, 71 trang trại được hình thành, phát triển đem lại những hiệu quả kinh tế đáng kể trên địa bàn huyện.Từ mô hình các trang trại, đặc biệt là các trang trại trồng cây lâu năm đã làm tăng diện tích rừng trồng mới và diện tích che phủ trên địa bàn toàn huyện.Rồi từ các dự án Năm triệu ha rừng, dự án 327, dự án 661 của chính phủ là một cú hích làm tăng tốc nhanh chóng diện tích phủ xanh lên mảnh đất này.

*  *  *

Theo giới thiệu của một anh bạn đồng nghiệp, tôi tìm đến doanh nghiệp tư nhân Tân Thành - Nơi cung cấp giống cây trồng - vật nuôi tại Cam Lộ . Đây là một trong những doanh nghiệp có trang trại lớn hàng đầu về cung cấp giống cây trồng, vật nuôi ở trên địa bàn huyện. Đứng trước ngôi nhà được xây dựng bề thế dọc đường Chín này tôi không sao tránh khỏi hồi hộp muốn biết về chủ nhân của nó. Rồi khi vào nhà, nhìn thoáng qua cách bày biện gọn gàng, sạch sẽ, tiện nghi rõ là chủ nhân của nó thuộc loại người biết sắp đặt và có căn cơ.

Giám đốc của doanh nghiệp này là chị Nguyễn Thị Kiều Oanh. Nghe nhiều người nói về chị, doanh nghiệp của chị, về uy tín của doanh nghiệp cũng như địa bàn rộng lớn mà doanh nghiệp chị cung cấp hàng. Khi tôi đến chị đang bận đi giao hàng ở thị xã Đông Hà,chị hẹn tôi ba mươi phút sau sẽ có mặt. Tôi cứ mường tượng chị Oanh là một người đàn bà nhanh nhẹn, sắc sảo, tóm lại là một con người phù hợp với cơ chế thị trường. Nhưng khi tiếp xúc với chị thì cảm giác đó trong tôi hoàn toàn mất hẳn. Trước mặt tôi là một người đàn bà phúc hậu có làn da rám nắng với cái nhìn đôn hậu và gương mặt thân thuộc như bao người chị, người mẹ tôi đã gặp đâu đó trên những nẻo đường quê Cam Lộ.

Sinh ra và lớn lên ở huyện Lệ Ninh - Quảng Bình, từng làm đội trưởng đội vườn ươm giống Nông trường Lệ Ninh, năm 1984 chị theo chồng vào quê để lập nghiệp. Anh Sơn, chồng chị vào lái xe cho nông trường Tân Lâm, còn chị làm cán bộ kỹ thuật. Những năm 85 - 90 là những năm khó khăn của đất nước, cái khó cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc len lõi trong mọi gia đình. Cái khó, cái khổ ở gia đình chị còn nhân lên gấp bội khi anh chị bị sa thải do vỡ kế hoạch sinh đứa con thứ tư.

Vừa kể, chị vừa rót nước mời chúng tôi. Hương chè bốc toả hương thơm ngát. Đôi mắt chị nhíu lại như cố nhớ thời điểm gian nan nhất của bản thân mình, rồi vẻ mặt chùng xuống xúc động, chị tiếp: Trong lúc khó khăn túng quẩn, tự xoay xở đủ nghề làm thêm để kiếm sông, nuôi con, nhưng trong tôi luôn trăn trở vì sao mình không sống bằng nghề nghiệp vốn có của mình. Chiều chiều nhìn lên những quả đồi trơ trọi nơi mảnh đất mình đang sống người con gái đất Lệ Ninh không khỏi chạnh lòng. Mảnh đất quê chồng tuy nghèo khó, khô cằn, ruộng ít, nhường chỗ cho những quả đồi lớn nhỏ ken dày, lúp xúp sim mua nhưng đã nuôi sống gia đình, họ hàng làng mạc bao nhiêu năm tháng. Chị chợt nhớ đến những ngày làm cán bộ kỹ thuật ươm giống ở nông trường Lệ Ninh và Tân Lâm. Chị ao ước một ngày nào đó sẽ có những giống cây phủ xanh những quả đồi trọc kia.

Sau khi bàn bạc với chồng vay mượn bạn bè được mấy chục triệu, với kỷ thụât tay nghề của mình chị quyết định mở vườn ươm giống cây tại nhà. Vườn cây ban đầu của chị chủ yếu là cây tràm, keo tai tượng, cà phê, trầm gió. Nhìn những mầm cây bé bỏng hé nở đang lớn lên từng ngày chi vô cùng phấn khởi. Rồi dưới sự chăm bẳm của đôi bàn tay chị từng lứa cây ngày một tươi tốt. Chị lại tất tưởi đi tìm đầu ra cho sản phẩm của mình. Với hành trang gọn nhẹ trên chiếc xe máy là một bi đông nước, mấy gói mỳ tôm chị đi đến tất cả những nơi có các chương trình trồng rừng, dự án trồng rừng, làng thanh niên lập nghiệp...Tóm lại là tất cả những nơi đất đai hoang hoá muốn phủ xanh đất trống đồi trọc. May sao lúc này nhà nước đang phát động phong trào trồng rừng theo dự án nên vườn ươm của chị cây không đủ để cung cấp. Do nhu cầu trồng rừng ngày một lớn, thị trường ngày càng mở rộng, chị đã chọn khúc xanh nhất của dòng sông Hiếu thuộc thôn Tân Hiếu xã Tân Thành lập trang trại mở rộng diện tích ươm cây và phát triển thêm giống cây con để cung cấp trên địa bàn. Những ngày đầu nhìn khu đất hoang bời bời lau lách và sim mua, không có đường vào ai cũng ngao ngán lắc đầu. Một mình chị xoay trần chạy vạy đủ thứ, chạy vay vốn, chạy thuê máy ủi, chạy người làm, nhưng lo nhất vẫn là nguồn vốn. Chị đã vay mượn bỏ vào đây hơn một tỷ đồng để mở một con đường từ quốc lộ Chín đi vào khu trang trại, cùng với đầu tư xây dựng hệ thống vườn ươm là xây dựng hệ thống chuồng trại chăn nuôi và khu nhà ở cho công nhân.

Với hai mươi ha đất dài hơn cây số dọc bờ con sông Hiếu này là cơ ngơi để chị thoả thích thể hiện ước mơ của mình. Ngoài vườn ươm cây con, trang trại còn trồng thêm hàng trăm gốc cây ăn quả như: Thanh long, nhãn, cam sành, quýt đường, bưởi da xanh, bưởi năm roi....Vườn ươm lúc nào cũng xanh tốt bốn mùa, từng ô vuông giống như bàn cờ cao thấp, màu xanh đậm nhạt khác nhau trông thật thích mắt. Những giống cây rừng xen lẫn giống cây công nghiệp : Cao su, cà phê, keo tai tượng, trầm gió, sưa....có giống ươm vài tháng đã đưa ra thị trường, có giống phải mất cả năm vì phải lai ghép. Cái vòng quay nhọc nhằn của những giống cây con đã gắn chặt chị vào đất, tước mất hết quỹ thời gian của chị. Bù lại, cây giống của chị ngày một có uy tín trên thị trường về khả năng sinh trưởng tốt, chịu được khí hậu khắc nghiệt, tỷ lệ cây chết sau khi trồng thấp. Người đổ xô về mua giống ở vườn nhà chị ngày một đông. Từ kỹ thuật chọn giống, ươm trồng, nuôi dưỡng rồi thành phẩm,công đoạn nào cũng quan trọng. Song, nói đến trang trại là nói đến sản xuất hàng hoá, đã sản xuất hàng hoá là phải hướng đến thị trường, không có thị trường, không tìm ra đầu ra thì trang trại cũng khó lòng mà tồn tại. Hiểu được điều đó nên nên cái lo canh cánh trong đầu chị là phải mở rộng và duy trì được bạn hàng. Để tạo điều kiện cho việc bán hàng và thanh toán, năm 2004 chị chính thức thành lập doanh nghiệp Tân Thành. Sau khi thành lập doanh nghiệp, hàng hoá đã có uy tín trên thị trường thì những ngày bươn bả ngược xuôi vất vả ra Bắc vào Nam không còn nữa. Khi các hợp đồng được ký kết, đúng ngày tháng, mùa vụ chị cho xe đến giao hàng tận nơi. Khách hàng không chỉ nằm trong địa bàn của tỉnh, mà còn mở ra ở nhiều tỉnh lân cận như Hà Tĩnh, Quảng Bình, Huế, Đà Nẵng, Quảng Ngãi...Và xa hơn nghe tiếng tăm từ doanh nghiệp của chị khách hàng từ nước bạn Lào, Thái Lan cũng tìm đến.

Nép mình bên dòng sông Hiếu, giữa xanh thẳm trùng điệp của núi rừng, trang trại của chị đẹp như một bức tranh thuỷ mặc. Trong khuôn viên này, ngoài những giống cây còn có  một hệ thống chuồng trại khép kín, vệ sinh và thoáng mát với 20 con lợn nái đang trong thời kỳ sinh sản, 200 con lợn thịt béo tròn, hàng trăm con thỏ ngoan ngoãn ở trong chuồng và hàng chục con bò, dê đang ung dung gặm cỏ sát bờ sông. Chị còn khoe với tôi vừa mới xây xong hệ thống xử lý nước thải IÔGA dung tích 60m3, với lượng khí đốt đó đủ cung cấp nguyên liệu để phục vụ cho chăn nuôi và sinh hoạt của công nhân trong trang trại. Bình quân doanh nghiệp của chị có từ 20 đến 30 người làm, lúc thời vụ có khi 40 - 50 người với mức lương hàng tháng  từ một triệu năm trăm đến hai triệu đồng. Ngoài lực lượng công nhân lao động tại chỗ, đội ngũ cán bộ kỹ thuật của doanh nghiệp có một kỹ sư trồng trọt, một kỹ sư lâm nghiệp, một bác sĩ thú y và một kế toán với hợp đồng dài hạn. Vào thời vụ gieo trồng, cần lực lượng tư vấn kỹ thuật chị phải hợp đồng thêm người mới đáp ứng được công việc. Doanh thu bình quân của doanh nghiệp trong những năm gần đây xấp xỉ trên dưới 3 tỷ đồng/năm. Trừ chi phí lãi ròng của doanh nghiệp khoảng 300 triệu đồng, con số thu nhập quả là không nhỏ so với những doanh nghiệp đứng trên địa bàn huyện. Chăm chỉ, biết lo toan vun vén cho mình, nhưng điều quan trọng là chị đã tạo được công ăn việc làm cho những người xung quanh chị. Từ hiệu quả có được do làm ăn kinh tế đem lại chị đã có kinh phí để giúp đỡ cho nhiều tổ chức trong xã hội như Hội từ thiện, các trẻ em khuyết tật ở huỵên. Chị đã giúp cho những phụ nữ nghèo ở xã Tân Thành phát triển kinh tế gia đình bằng cách ủng hộ cho họ hàng chục cặp lợn giống, hàng trăm giống cây công nghiệp và cây ăn quả cũng như hướng dẫn cả về kỹ thuật nuôi trồng cho họ.

Năm 2006, Uỷ ban nhân dân tỉnh trao bằng khen cho chị vì đã có nhiều thành tích trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Năm 2007 lại là một năm tràn ngập niềm vui đối với chị: Bằng khen Đạt giải thưởng doanh nghiệp tiêu biểu Việt Nam do Hội doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam tao tặng; Gíây khen của UBND Huyện Cam Lộ : Đơn vị có nhiều thành tích trong phong trào thi đua chào mừng 35 năm giaỉ phóng Cam Lộ; Giấy khen của UBNN xã Cam Thành vì đã có thành tích xuất sắc trong phát triển kinh tế và xây dựng mô hình đa cây, đa con; Rồi có cả bằng khen của Đoàn thanh niên tỉnh Quảng Nam vì đã hoàn thành việc cung cấp giống cây lâm nghiệp cho một làng thanh niên lập nghiệp ở một vùng núi Quảng Nam

*  *  *

Từ ngày bổ nhát cuốc đầu tiên dọc bờ sông Hiếu này để lập nghiệp cho đến hôm nay. Biết bao vui buồn đã đổ xuống đất, xuống cuộc đời chị, để rồi biết bao nhiêu mầm xanh được ấp ủ nơi đây toả đi khắp mọi miền đất nước. Đời cây cũng giống như đời người, công sinh dưỡng chẳng bao giờ quên được . Chị rút ra một kinh nghiệm rằng: Làm giàu chẳng cần đi đâu xa, ngay trên mảnh đất này, biết chịu khó suy nghĩ, biết cách làm ăn thì đất chẳng phụ lòng người. Triết lý đơn giản mà cũng thật sâu sắc. Đúng là mạch sống đang sinh sôi từ đất, những giọt mồ hôi thấm vào đất đã làm nên những mùa màng trĩu quả. Cũng như cây, những dự định lớn đang nảy mầm trong chị, dự án xin cấp vài trăm ha đất để trồng cây và rừng lâm nghiệp của chị đang gấp rút hoàn thành để trình lên các cấp.

Sở mục vườn ươm giống cây, con của chị, mắt được uống no nê màu xanh mãnh liệt của những giống cây đang bật lên từ những đồi đất sõi đá phần nào lý giải trong tôi vì sao người phụ nữ này lại bền bĩ với màu xanh của xứ sở này như vậy. Chị Oanh cũng như bao người nông dân thực thụ khác, đôi bàn tay chai sần, mái đầu đội bao nhiêu sương nắng để rồi nhận về mình biết bao nhiêu lam lũ. Đối với chị, đất đã chở che, hoài thai cho bao khát vọng rồi đất lại đang ấp ủ cho bao nhiêu kỳ vọng trong chị . Khi biết tôi đang chuẩn bị tư liệu bài viết này cho một trại viết ở Cam Lộ, chị nhắn nhủ không biết với tôi hay với lòng mình: Cho chị tạ ơn vùng đất này, ngàn lần tạ ơn vùng đất!

Ngoài kia, hoàng hôn đang phủ xuống tím cả núi đồi. Gương mặt chị dường như xạm đi hơn vì nắng gió sau một ngày làm việc vất vả. Song, trong đôi mắt chị tôi vẫn nhìn thấy lấp lánh ánh cười trong biêng biếc màu xanh.

                                                                                                T.L