Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Quảng Trị 25/01/2025 Danh sách tạp chí Hotline: 02333 852 458 Đặt báo Giới thiệu tạp chí

Tìm kiếm trên website chúng tôi

X

Nụ cười ở núi

Bản vào mùa mưa, những ngọn núi sương treo càng mờ xa thăm thẳm. Thỉnh thoảng, vào những ngày nắng lên, trên những lối đi mới vừa kịp ráo, gia súc, gia cầm đủng đỉnh dạo chơi. Ai đó vặn ga nổ xe bành bạch, những tiếng cười vang lên.

Trước đây, tôi và một người bạn nữa thường ghé bản vào mùa mưa. Ngoài con đường nối từ thị trấn vào khu vực trung tâm xã được trải thảm nhựa, còn lại những nhánh rẽ tỏa sâu vào các cụm nhà ở bản như bộ rễ của một gốc cây cổ thụ vẫn bàng bạc màu đất.

Nơi nào nhấp nhô, khúc khuỷu là đường. Nơi nào vuông vắn là nơi dựng nhà. Những ngôi nhà không theo hàng lối nào. Sự quy hoạch khả dĩ nhất nơi miền sơn cước là dựa vào độ phẳng của mặt đất và khoảng cách không quá cách xa nguồn nước. Chính sự nhấp nhô, tự do này lại khiến bản mỗi lần nhìn từ trên cao xuống đều quần cư theo thế tụ họp, đầm ấm của một vòng tròn.

Đa số nhà ở bản đều được dựng theo kiến trúc nhà sàn. Từ cửa sổ nhà này có thể đập thẳng vào tận phòng khách hay gian bếp của nhà kia. Chuồng gia súc, gia cầm được bố trí cách xa gian nhà chính một đoạn. Đôi khi lợn được thả rông. Những chiếc lồng nhỏ đan bằng tre vừa vặn làm tổ đẻ cho một mẹ gà được gán chếch nghiêng vào bên chái nhà. Chỗ phơi áo quần có khi là những bờ rào hoặc bụi cây nào đó tôi chưa biết tên đang mùa rụng lá. Cũng có khi, những dây phơi được cột phất phơ gần khu vực đặt ống nước tít tận bờ ao.

Ảnh: Phan Tân Lâm

Ảnh: Phan Tân Lâm

Ghé bản, lưu lại bản nhiều lần nhưng lần nào tôi cũng thắc mắc với bạn đồng hành, tại sao ở bản tuy cao, địa hình gồ ghề như thế mà lại có ao, rất nhiều những chiếc ao mùa nào cũng ăm ắp nước, bề mặt óng ả lên màu xanh lơ. Ao nước và độ cao là một sự mâu thuẫn.

Thế rồi, tôi nhận được những lý giải hợp lý, tận tình từ những vị già làng. Vì địa hình nhấp nhô nên bất cứ gia đình nào muốn dựng một ngôi nhà cũng cần rất nhiều đất để đóng nền, tôn móng. Khi một lượng đất lớn bị lấy đi sẽ tạo thành những vùng trũng, sẵn nước trên núi chảy về róc rách, thừa mứa đêm ngày, mọi người tận dụng đưa ống dẫn vào, thế là những chiếc ao màu xanh rêu được tạo nên. Khu vực gần cầu ao lúc nào cũng ẩm ướt khiến vạt rau, mấy bụi sả và mấy cây mãng cầu gai vươn tán xanh um.

Nhớ có lần, khi đang dạo chơi quanh bản, chúng tôi bắt gặp hai người phụ nữ xúng xính những chiếc váy thổ cẩm đang hò nhau đẩy một chiếc xe máy lên con dốc dẫn vào nhà. Con dốc khá cao, lối đi hẹp, vì trời mưa liên tục mấy ngày nên lớp đất bề mặt đã quánh dẻo thành bùn. Người đứng trước nói to bằng tiếng đồng bào - tôi đoán là nhắc nhở người đứng sau hãy ráng sức đẩy mạnh lên - thế nhưng trong khi họ càng đẩy thì chiếc xe càng trượt lùi chầm chậm rồi trôi xuống mắc kẹt vào một bụi cỏ lớn. Ở tình thế tiến thoái lưỡng nan, hai người phụ nữ cứ thế đứng yên rồi cười lớn. Hai đôi má lấm tấm ửng hồng!

Sau này, khi thời gian trôi qua rất lâu, tôi vẫn không sao quên được cảm xúc và trải nghiệm mà mình có vào hôm đó. Tôi đã bật lên những tiếng cười giòn giã. Sự tươi tắn và sảng khoái dâng ngập trong tâm hồn, sự tươi tắn mà sau này theo năm tháng tôi lại càng dễ đánh mất đi. Hôm ấy, tôi cười không phải vì chứng kiến tình huống tréo ngoe của hai người thiếu phụ, tôi cười vì một nguồn năng lượng vô tư, tích cực bất ngờ ập đến khi chính những cô gái trong cuộc dù đang bất lợi đến mấy vẫn rổn rảng nói cười.

Người đồng bào vùng cao là thế, họ rất ít khi nhăn nhó, cử chỉ, ánh mắt của họ luôn vui vẻ, hồn nhiên. Những con người sống gần rừng, gần sông suối, cây cỏ nên tâm hồn cũng khoáng đạt, đơn giản, thanh lành như suối, như cỏ, như cây rừng. Ở những người già, ta còn bắt gặp sự điềm nhiên. Tôi chưa khi nào gặp một ông già, bà lão nào người đồng bào tỏ vẻ sợ sệt, muộn phiền vì một điều gì. Họ bình lặng và trầm tĩnh như mặt hồ, như đá núi, như thể họ nắm gọn mọi quy luật vận hành của sự sống trong lòng bàn tay.

Một điều tôi thích ở bản nữa là ngôn ngữ, tiếng nói của đồng bào. Ví như khi cần ru con, trai gái hẹn hò, ca hát, bày tỏ tình cảm thì giọng nói sẽ thường nghiêng về sự bình yên, buồn bã hay tha thiết. Như những giai điệu của gió, nắng, của sự thinh lặng của rừng đang rót vào tai. Ngược lại, trong những cuộc trò chuyện, giao tiếp bình thường, cũng chính những giọng nói ấy lại có chút cụt lủn, rơi tõm, như thể mưa rơi vào ngói. Như một đêm mưa nọ, tôi và bạn có dịp trú lại nhà của trưởng bản. Màn đêm bắt đầu buông, bản làng chìm dần vào bóng tối, tiếng côn trùng rỉ rả hòa lẫn vào nhau. Sau khi dùng bữa tối đậm đà và ngon miệng với những món được chế biến từ thịt gác bếp và những loại rau rừng, tôi và bạn được chị chủ nhà nhường cho một tấm chăn. Chị chỉ nói với chúng tôi đúng hai câu, mỗi câu không quá năm từ. Đại ý chị bảo góc nhà mé cửa sổ là nơi sạch sẽ và phù hợp nhất có thể khiến chúng tôi ngủ ngon. Và chị mỉm cười.

Đêm đó chúng tôi yên giấc. Thỉnh thoảng, tôi nghe mùi thơm và tiếng củi nổ lép bép từ nơi góc bếp của gian nhà.

Bây giờ, vì tính chất công việc, thỉnh thoảng tôi và người bạn cũ vẫn lên đường thong dong dạo khắp các vùng đất mới. Nơi đô thị sầm uất, miền ngoại ô hiền hòa hay những làng chài hoang sơ lộng gió, thế nhưng dù đi đâu, trong ký ức tôi vẫn day dứt về những chiều sương xám bảng lảng phủ kín núi rừng, về màu trắng tinh khôi của những triền hoa cà phê trong một ngày mặt trời dát hồng lên đồi nương. Về những nụ cười giòn tan, dung hòa hoặc lặng lẽ…

Cuộc sống, đôi khi điều khiến ta nhung nhớ và muốn quay lại với một vùng đất không phải bởi sự rộn ràng, sầm uất hay rộng mở mà bởi những nét duyên của một nhịp sống đơn thuần. Nơi trong mưa có nắng, trong yên tĩnh luôn có những nụ cười.

D.T

 

DIỆU THÔNG
Bài viết đăng trên Tạp chí Cửa Việt số 362

Mới nhất

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Trị tổ chức hội nghị tổng kết công tác năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025

23/01/2025 lúc 12:59

TCCVO - Chiều ngày 21/01/2025, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) Quảng Trị đã tổ chức hội nghị tổng kết công tác năm 2024 và triển khai nhiệm vụ năm 2025. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Nam đã dự và chỉ đạo hội nghị.

Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Trị tổ chức Chương trình “Chung tay dệt sắc xuân biên giới”

23/01/2025 lúc 12:43

TCCVO - Ngày 21/01/2025, Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh Quảng Trị phối hợp với các đơn vị: Hải quan Quảng Trị, Viettel chi nhánh Quảng Trị, Hiệp hội Bất động sản và các nhà hảo tâm tổ chức Chương trình “Chung tay dệt sắc xuân biên giới” tại xã A Vao, huyện Đakrông. Đại tá Lê Hồng Việt, Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Quân sự tỉnh, Phó Chính ủy Bộ CHQS tỉnh dự, chỉ đạo Chương trình.

Khai mạc Hội báo Xuân Ất Tỵ năm 2025

22/01/2025 lúc 00:04

Sáng ngày 21/1, tại Trung tâm VHTT-TDTT huyện Hải Lăng, Hội Nhà báo tỉnh Quảng Trị phối hợp với UBND huyện Hải Lăng tổ chức khai mạc Hội báo Xuân Ất Tỵ 2025 với chủ đề “Mừng Đảng - mừng Xuân - mừng quê hương đổi mới”.

Rắn trong quan niệm văn hóa và hình tượng nghệ thuật

21/01/2025 lúc 20:42

Con rắn là hình tượng có sức ảnh hưởng lớn trong nền văn hóa nhân loại. Từ phương Đông đến phương Tây đều có những huyền thoại về loài vật này. Tùy đặc điểm văn hóa của từng quốc gia, khu vực, con rắn có biểu tượng, ý nghĩa khác nhau. Trong tâm thức của người Việt, rắn là một loài không mấy thân thiện, thậm chí là con vật gây nguy hiểm cho con người. Thế nhưng, có lẽ vì sợ nên rắn lại là loài vật được thần thánh hóa, hoặc được hoán dụ thành các hình tượng trong nhiều bộ môn nghệ thuật.

Khát vọng mùa xuân: Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

21/01/2025 lúc 20:34

Mùa xuân là mùa mở đầu cho một năm mới hứa hẹn với bao khát vọng, một sự khởi đầu tốt đẹp khi thiên nhiên rạo rực non tơ đâm chồi lộc mới, khi lòng người hồ hởi với bao náo nức trước những thành quả đã đạt được qua một năm. Đó chính là những tiền đề đặt ra và kế tiếp hành trình phát huy sức mạnh tiềm năng với bao dự cảm lớn lao, với bao niềm tự hào hứng khởi.

Tạp chí số cũ
Câu chuyện du lịch
tư tưởng Hồ Chí Minh

Thời tiết

Quảng Trị

Hiện tại

26°

Mưa

26/01

25° - 27°

Mưa

27/01

24° - 26°

Mưa

28/01

23° - 26°

Mưa

Nguồn: Weathers Underground