“Tương tự như hiệu ứng phản dược, nếu chúng ta tin rằng: mọi người không đáng tin, thì chúng ta sẽ dùng chính cách đó đối xử với người khác, thậm chí còn gây tổn thương cho tất cả mọi người. Và ngược lại. Một vài ý tưởng có sức mạnh định hình thế giới… vì cuối cùng bạn sẽ nhận được điều đúng như những gì bạn kỳ vọng” - nhà sử học xuất sắc người Hà Lan Rutger Bregman đã viết như vậy trong quyển sách “Nhân loại - Một lịch sử tràn đầy hi vọng” (*).
Thông qua hàng loạt các dẫn chứng, phân tích đầy sức thuyết phục, Rutger Bregman khẳng định: Sự tốt, xấu tồn tại trong đa phần nhân loại như hai mặt của một đồng xu và mọi người có xu hướng trở thành như những gì chúng ta được hướng đến, đào tạo. Thiện tính luôn tồn tại trong sâu thẳm đa phần nhân loại, đã và sẽ tiếp tục nổi lên như một điểm sáng không thể nào bị che lấp khi con người phải đối mặt với những biến cố lớn của xã hội…
Quyển sách nổi lên như một điểm sáng quan trọng bởi có nhiều nhà nghiên cứu cho rằng: Mất niềm tin nơi con người được xếp vào một trong những thách thức lớn của thời đại. Và nếu chúng ta muốn giải quyết những vấn đề thách thức lớn khác của thời đại như: biến đổi khí hậu, nóng lên toàn cầu, chiến tranh giữa các quốc gia, cạn kiệt nguồn tài nguyên…, điều nhân loại cần làm là nhìn vào, hướng đến, tin tưởng và nuôi dưỡng quan điểm về thiện tính của con người.
Hoà chung niềm vui - Ảnh: Phan Tân Lâm
Niềm tin thì vô hình nhưng là động lực của các động lực. Trải qua bao biến thiên của lịch sử, niềm tin là một sức mạnh quý giá nhất bởi nó luôn là khởi nguồn, nền tảng vững chắc của mọi mối quan hệ giữa các cá nhân, và giữa các quốc gia, dân tộc với nhau. Nếu không có lòng tin, khó có thể hợp tác thiết thực, hiệu quả. Trong đó, niềm tin chiến lược được là chìa khoá mở ra cánh cửa của sự hợp tác toàn diện, phát huy các giá trị tiềm ẩn lớn lao và giải phóng các năng lực nội tại cho sự thành công to lớn và vĩ đại trong tương lai.
Không phải ngẫu nhiên khi tại buổi làm việc với các bộ, ngành, đơn vị vào cuối năm 2022, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã giao cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu đồng bộ các giải pháp củng cố niềm tin của người dân, doanh nghiệp, nhà đầu tư. Bởi xây dựng và củng cố niềm tin trong bối cảnh hiện nay rất quan trọng.
Đối với một dân tộc nhỏ bé như Việt Nam đã tạo dựng lên được các chiến công hiển hách đó chính là từ sức mạnh của niềm tin. Người dân tin vào sự lãnh đạo của Đảng và trong một đơn vị, một tổ chức thì chúng ta tin vào sự dẫn dắt, lãnh đạo của người đứng đầu. Giá trị niềm tin là một giá trị lớn lao và vững chắc. PGS.TS. Lương Đình Hải, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho rằng, sự nghiệp xây dựng, phát triển bền vững đất nước không thể thành công nếu không có những con người, và nhân lực tương ứng. Sẽ là sai lầm nếu chỉ nhấn mạnh vào khía cạnh kỹ thuật, công nghệ mà xem nhẹ khía cạnh con người, nhân lực, hệ giá trị. Hiện nay, các nhà khoa học cơ bản thống nhất cách tiếp cận giá trị không chỉ là những tinh hoa tốt đẹp đã hình thành trong lịch sử của dân tộc mà còn là những mong ước, kỳ vọng cần hướng tới cho tương lai.
Đối với mảnh đất nhỏ, hẹp, luôn đối diện với thiên tai, chiến tranh và thời tiết khắc nghiệt, niềm tin cùng với trí tuệ và nghị lực kiên cường đã biến Quảng Trị thành “huyền thoại”, thành mảnh đất “chứng tỏ khí phách, khả năng “chống chịu” và thể hiện năng lực sống của con người. Hôm nay để làm nên những giá trị mới, giúp tỉnh nhà vượt qua “bất lợi” về thiên nhiên, vượt qua sự tàn phá đến tận cùng của chiến tranh khốc liệt và thiên tai, hướng đến sự phát triển và thịnh vượng trong tương lai, cần nhiều hơn nữa việc xây dựng giá trị niềm tin mới.
Giá trị niềm tin mới này không chỉ trong nội hàm của người dân Quảng Trị với khát vọng vươn lên làm giàu, đổi thay diện mạo mới cho quê hương mà còn là quyết tâm tạo dựng niềm tin chiến lược cho đối tác, doanh nghiệp, nhà đầu tư đến hợp tác, kinh doanh trên mảnh đất này. Giá trị niềm tin của Nhân dân, của nhà đầu tư không chỉ thể hiện trên những lá phiếu điều tra xã hội học được thực hiện hàng năm, mà ở chiều sâu, đó là sự đồng thuận, ủng hộ với các chủ trương mới, lớn của tỉnh, của huyện, của xã và quan trọng nhất là sự tham gia một cách chủ động của người dân để góp phần xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh.
Củng cố niềm tin của Nhân dân phải bắt đầu từ việc xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức có đạo đức, lối sống tốt, thật sự “trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân, học dân, dựa vào dân và có trách nhiệm với dân”. Niềm tin này ngày càng sâu sắc khi Đảng, Nhà nước có chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật đúng đắn; có sự quản lý, điều hành phù hợp, sâu sát với sự gương mẫu của các tổ chức và cá nhân trong hệ thống chính trị; đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân ngày càng được nâng lên.
Nhân dân có quyền đòi hỏi Đảng, Nhà nước và tất cả phải phấn đấu xây dựng một đất nước giàu có hơn, no ấm hơn. Và tất cả đều hướng về Nhân dân để xây dựng đất nước phồn vinh hơn. “Hãy mơ ước bất cứ điều gì bạn muốn mơ. Đó là vẻ đẹp của trí tuệ con người. Hãy làm bất cứ điều gì bạn muốn làm. Đó là sức mạnh của ý chí con người. Hãy tin tưởng vào bản thân để thử thách những giới hạn của mình. Đó chính là lòng can đảm để thành công” (Bernard Edmonds).
.............
* “Nhân loại - Một lịch sử tràn đầy hi vọng” nằm trong danh sách sách bán chạy nhất của New York Times, nằm trong danh sách 50 cuốn sách phi hư cấu xuất sắc nhất năm 2020 của tờ Washington Post, và lọt vào danh sách đề cử của Giải thưởng Andrew Carnegie năm 2021. Cuốn sách đã được dịch ra hơn 40 ngôn ngữ khác nhau trên thế giới.
