Năm 2024, dấu ấn đậm nét nhất trên mảnh đất Quảng Trị là lễ hội Vì hòa bình lần đầu tiên tổ chức thành công mỹ mãn. Đây là một sự kiện mang nhiều ý nghĩa về chính trị, kinh tế, văn hóa, ngoại giao… đồng thời làm nổi bật thông điệp nhân văn trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động và xung đột đây đó. Giá trị nhân văn ấy sẽ là nguồn năng lượng, là "sức mạnh mềm" để chúng ta tiến vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Trái đất hầu như chưa bao giờ ngưng những cuộc chiến tranh, sự sống của muôn loài luôn bị đe dọa bởi lòng tham, niềm sân hận. Chính những khúc mắc đó nên hai chữ “hòa bình” luôn là tiếng nói chung mà nhân loại hướng đến. Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, khi cách mạng 4.0 cũng tạo nên nguy cơ đe dọa an ninh phi truyền thống, thì ý nghĩa của một “thế giới đại đồng” mang lại càng giá trị hơn bao giờ hết.

Cầu Hiền Lương bắc qua sông Bến Hải trên vĩ tuyến 17, nơi một thời chia cắt đất nước đôi miền

Quảng Trị, nơi từng diễn ra cuộc chiến tàn khốc trong thế kỷ XX; nơi mà một tỉnh chia đôi, một gia đình anh em vợ chồng cũng bị chia đôi bởi dòng sông Bến Hải. Để rồi dằng dặc hơn hai mươi năm mới tới ngày đoàn tụ. Và sau đó, những hậu quả của đạn bom, những di chứng của chiến tranh ám ảnh cuộc sống từ bấy đến nay.

Chính bởi những tổn thương đó, thế giới đã nhìn nhận Quảng Trị như một "thành phố tuẫn đạo", theo cách nói của bức tâm thư của thành phố Bô-lô-nha (Ý) gửi cho đồng bào thị xã Quảng Trị. Các tổ chức quốc tế cũng dành nhiều sự quan tâm cho Quảng Trị để khắc phục hậu quả chiến tranh. Nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường trong bút ký Đêm chong đèn nhớ lại từng viết: Quảng Trị là thành phố đã chết để cho nhân loại thức tỉnh và tự mình hoàn thiện.

Với những ý nghĩa về địa chính trị - lịch sử ấy, Quảng Trị là nơi cất lên tiếng nói yêu thương cuộc sống, gửi gắm thông điệp nhân văn, bác ái đến cộng đồng thế giới bằng lễ hội Vì hòa bình.

Tối ngày 6/7/2024, tại Khu di tích quốc gia đặc biệt đôi bờ Hiền Lương-Bến Hải, tỉnh Quảng Trị phối hợp Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao tổ chức khai mạc Lễ hội Vì Hòa bình năm 2024 với chủ đề “Chung tay kiến tạo thế giới hòa bình”. Mở đầu chương trình khai mạc là hình ảnh hiện đại drone của hàng trăm thiết bị bay không người lái tạo nên quả chuông lớn giữa bầu trời. Đây là một hình ảnh đẹp, giàu tính biểu trưng.

Hiệu ứng ánh sáng hiện đại tạo hình quả chuông, chim bồ câu, trái tim hòa bình trong đêm khai mạc Lễ hội Vì hòa bình năm 2024

Hơn bốn mươi năm trước, mùa thu 1981, Liên Hợp Quốc đã truyền đi một thông điệp mạnh mẽ để các quốc gia chấm dứt chiến tranh, bạo lực. Kể từ đó, mùa thu hằng năm, ngày khai mạc phiên họp thường kỳ của Liên Hợp Quốc 21/9 là ngày quốc tế Hòa bình hay còn gọi là ngày Hòa bình thế giới. Lễ khai mạc ngày quốc tế Hòa bình được cử hành bằng tiếng chuông hòa bình. Quả chuông được đúc bằng đồng tiền kim loại quyên góp từ trẻ em khắp nơi, tượng trưng cho lời nhắc nhở về phí tổn nhân mạng do chiến tranh. Chuông do Nhật Bản đúc tặng, trên đó có khắc dòng chữ “vạn tuế hòa bình tuyệt đối trên thế giới”. Nhạc sĩ Phạm Tuyên đã cảm tác từ câu chuyện này để viết nên ca khúc Tiếng chuông và ngọn cờ (1985).

Chương trình nghệ thuật đặc sắc trong đêm khai mạc

Đêm khai mạc Lễ hội Vì hòa bình 2024 còn mang đến cho khán giả một chương trình nghệ thuật thực cảnh đặc sắc. Với chủ đề "Gắn kết những nhịp cầu", chương trình kết hợp đa không gian trên bờ và dưới sông, kết nối trục bắc-nam của cầu Hiền Lương.

Lễ hội Vì hòa bình là lễ hội đặc biệt, chỉ có đêm khai mạc và không có bế mạc, với ngụ ý hòa bình là khát vọng muôn đời, không có điểm kết thúc. Vì thế, các hoạt động của lễ hội được diễn ra dàn trải nhiều ngày, nhiều không gian khác nhau trong tỉnh Quảng Trị.

Về hội họa, triển lãm tranh của danh họa Lê Bá Đảng diễn ra ngay tại quê nhà của ông, làng Bích La Đông, xã Triệu Thành, huyện Triệu Phong. Với hơn 150 tác phẩm, trong đó có 100 tác phẩm độc bản lần đầu tiên được đưa từ Paris, Cộng hoà Pháp về quê nhà Quảng Trị, một triển lãm độc đáo của họa sĩ Lê Bá Đảng khai mạc sáng nay 7/7/2024 với chủ đề "Khát vọng hòa bình".

Người dân thích thú xem triển lãm tranh Lê Bá Đảng tại khuôn viên của họa sĩ ở quê nhà

Từ ngày 8/7/2024 đến ngày 11/07/2024, triển lãm tranh "Hồi sinh" của hai họa sĩ Phạm Thanh Tâm - Đinh Quang Hải được tổ chức tại Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh Quảng Trị.Triển lãm ‘Hồi sinh’ tại Quảng Trị như một sự nối dài của quá khứ và hiện tại. Những bức tranh ghi lại Quảng Trị của một thời bom đạn, những con người đã từng có mặt trong thời khắc quyết liệt đó, nay tất cả cùng xuất hiện trở lại. Triển lãm không nhằm đánh thức những ký ức đau thương về một thời bom đạn, mà để nhìn lại một cách trung thực những điều đã xảy ra trong quá khứ, để thấy rằng nơi đã từng là ‘vùng đất lửa’ đã hồi sinh ra sao sau chừng ấy năm. Đây cũng là dịp để các thế hệ trẻ được hiểu hơn về cuộc sống của người dân thời chiến, để có cái nhìn thấu cảm và biết ơn sự hy sinh vô cùng to lớn của các thế hệ cha ông đã nằm xuống vì một Quảng Trị hòa bình của hiện tại. Cũng là nơi để giới thiệu cho du khách hiểu rõ hơn về lịch sử cũng như sự kiên cường, quyết tâm của người dân Quảng Trị nói riêng và người dân Việt Nam nói chung và từ đó hiểu được ý nghĩa của sự nỗ lực gìn giữ hòa bình, tình hữu nghị giữa các quốc gia.

Đêm nhạc Trịnh Công Sơn - Khúc ca hòa bình quy tụ nhiều nghệ sĩ tên tuổi

Về âm nhạc, tối 13/07/2024 tại công viên Fidel diễn ra đêm nhạc Trịnh Công Sơn - “khúc ca hoà bình” với sự góp mặt của các nghệ sĩ gạo cội như Cẩm Vân, Quang Dũng, Trần Mạnh Tuấn, ca sĩ Trịnh Vĩnh Trinh - em gái nhạc sĩ Trịnh Công Sơn; ca sĩ gốc Mỹ Kyo York... Đêm nhạc được chuẩn bị công phu, trình bày và làm mới nhiều nhạc phẩm bất hủ của Trịnh Công Sơn. Qua đó, có thể thấy quá khứ chiến tranh đi qua trong âm nhạc Trịnh Công Sơn như một bức tranh đầy hiện thực nhưng cũng đầy tình yêu thương. Nơi đó, ta như nhìn thấy được nỗi đau khổ của thân phận con người: nhỏ bé, lầm than trong những ngày bom đạn. Chiến tranh chỉ mang lại một màu đen tối, nhìn thẳng vào nỗi đau chiến tranh để thấy sự vô nghĩa của bạo lực.

Các chương trình chính luận nghệ thuật như "Vĩ tuyến 17 - Khát vọng hòa bình", "Bản hùng ca bất diệt" do các đơn vị tổ chức hoành tráng, góp phần xã hội hóa lễ hội.

Nhiều món ăn Quảng Trị được giới thiệu đến mọi người

Lễ hội cũng là dịp để quảng bá văn hóa - ẩm thực Quảng Trị đến với bạn bè khắp nơi. Từ ngày 12/7 đến 14/7, tại Khu dịch vụ du lịch Cửa Việt, UBND tỉnh Quảng Trị tổ chức Lễ hội Văn hóa - Ẩm thực quốc tế với chủ đề “Hương vị miền hoa nắng”.Du khách đến với Lễ hội Văn hóa - Ẩm thực được thưởng thức những món ăn đặc trưng của vùng đất đầy nắng và gió như: nem chả chợ Sãi, bún hến Mai Xá, gà Cùa, mẹt heo Gio An lên mâm, cháo bột Hải Lăng, hải sản Cửa Việt, các món ăn của đồng bào Vân Kiều - Pa Kô, các sản phẩm OCOP... Cùng hoà mình trong các sự kiện Vì hoà bình đầy ý nghĩa nhân văn. Qua đó, cảm nhận một Quảng Trị với bức tranh đầy sắc màu do thiên nhiên ban tặng và bàn tay con người sáng tạo nên; một Quảng Trị thân thiện, hiếu khách là điểm đến không thể không dừng chân trên bản đồ du lịch Việt Nam.

Các vận động viên đạp xe qua cầu Hiền Lương

Các hoạt động thể dục thể thao như giải đua xe đạp "Điểm đến hòa bình" do UBND tỉnh Quảng Trị và Báo Thanh Niên phối hợp tổ chức. Giải đua có sự góp mặt, tranh tài của gần 400 vận động viên đến từ 60 Câu lạc bộ xe đạp các tỉnh, thành, ngành trên toàn quốc. Đặc biệt, có 4 Câu lạc bộ xe đạp đến từ Pakse, Savannakhet (Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào) và tỉnh Mukdahan (Vương quốc Thái Lan). Nhờ đó, đã tạo ra những màn tranh tài quyết liệt, hấp dẫn và kịch tính từ các đội đua và các vận động viên, mang đến cho người hâm mộ nhiều bất ngờ thú vị.

Thông qua các hoạt động của lễ hội Vì hòa bình, hình ảnh Quảng Trị được chuyển tải đi khắp nơi. Đồng thời giới thiệu những sắc màu văn hóa, nghệ thuật tiêu biểu của Quảng Trị và của Việt Nam; sự giao thoa sống động giữa truyền thống và hiện đại; lan tỏa vẻ đẹp văn hóa Việt Nam đậm đà bản sắc, giàu tính nhân văn và đầy sức cuốn hút.

Hòa bình là nền tảng cho sự phát triển. Hay nói cách khác, hòa bình - phát triển là hai mục đích chung của cộng đồng. Trải qua chiến tranh, nửa thế kỷ thử thách dựng xây quê hương buổi đầu hòa bình, đến nay Quảng Trị đã sẵn sàng "nhập cuộc" để vươn lên, hòa nhịp bước vào "Kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc".

Ngay trong buổi chiều trước khi diễn ra đêm khai mạc lễ hội Vì hòa bình 2024, Hội nghị công bố Quy hoạch tỉnh Quảng Trị thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được diễn ra long trọng, công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tỉnh Quảng Trị thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Bản quy hoạch này được hun đúc từ khát vọng vươn lên của nhiều thế hệ người dân Quảng Trị không ngừng trăn trở và nỗ lực tìm kiếm một con đường hướng tới mục tiêu phát triển nhanh và bền vững. Đồng thời, việc lập quy hoạch tỉnh giúp định vị rõ hơn vị trí của tỉnh trong bản đồ phát triển tổng thể quốc gia, xác định rõ hơn về các tiềm năng, thế mạnh, cơ hội và thách thức để định hình phát triển mang tầm chiến lược, toàn diện, cả trước mắt và lâu dài.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long (thứ 3 từ trái qua) trao quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tỉnh Quảng Trị thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050

Theo quy hoạch, tỉnh Quảng Trị xác định mục tiêu đến năm 2030 đạt trình độ phát triển thuộc nhóm tỉnh khá của cả nước, có cơ cấu kinh tế cơ bản là một tỉnh công nghiệp - dịch vụ; là một trong những trung tâm kinh tế tổng hợp của khu vực Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ, trung tâm hậu cần và trung chuyển hàng hóa của khu vực Đông Nam Á và các hành lang giao thông trong khu vực ASEAN, tiểu vùng sông Mê Kông (GMS). Tầm nhìn đến năm 2050, Quảng Trị trở thành tỉnh có nền kinh tế vững mạnh với cơ cấu chính là công nghiệp - dịch vụ và là một trong những động lực phát triển của khu vực Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ; quốc phòng, an ninh được bảo đảm, nhân dân có cuộc sống hạnh phúc.

Lãnh đạo tỉnh Quảng Trị trao quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư cho các nhà đầu tư

Để thực hiện quy hoạch, tỉnh Quảng Trị xác định 4 khâu đột phá phát triển: Xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ; cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh; hoàn thành thực hiện chuyển đổi số; chuẩn bị và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tạo môi trường sinh sống và làm việc hấp dẫn nhằm thu hút nhân tài.

Cùng với đó, Quảng Trị cũng đặt ra các nhiệm vụ trọng tâm: Xây dựng Quảng Trị trở thành trung tâm năng lượng sạch của miền Trung vào năm 2030; phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn; xây dựng kết cấu hạ tầng logistics chất lượng và hiệu quả, góp phần tạo lợi thế cạnh tranh cho các doanh nghiệp đầu tư trên địa bàn; phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo ứng dụng công nghệ tiên tiến; phát triển nông nghiệp theo hướng ứng dụng công nghệ cao và nông nghiệp sinh thái, hữu cơ; chủ động hội nhập và hợp tác quốc tế...

Phối cảnh sân bay Quảng Trị

Cũng trong buổi chiều ý nghĩa này, UBND tỉnh Quảng Trị và liên danh nhà đầu tư T&T - CIENCO 4 chính thức khởi công Dự án Cảng hàng không (CHK) Quảng Trị. Dự án CHK Quảng Trị có tổng vốn đầu tư hơn 5.800 tỷ đồng, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng theo phương thức đối tác công - tư (PPP). Đây sẽ là CHK thứ 2 trên cả nước được đầu tư theo phương thức đối tác công - tư, sau CHK Vân Đồn. Sự kiện quan trọng này cũng mở ra cơ hội để Quảng Trị được kết nối bằng đường hàng không, rút ngắn hành trình trên dặm dài thiên lý Bắc - Nam; tạo điều kiện tốt nhất để nhân dân cả nước, con em Quảng Trị trên khắp năm châu cũng như bạn bè quốc tế bốn phương và các doanh nhân, nhà đầu tư đến với mảnh đất Quảng Trị, góp phần phát triển các khu công nghiệp, khu kinh tế trên tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây.

Một sự kiện quan trọng nữa đánh dấu cho ý nghĩa năm đầu tiên tổ chức lễ hội Vì hòa bình là chuyến thăm và làm việc tại Quảng Trị của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm cùng Đoàn công tác Trung ương trong hai ngày từ 15 đến ngày 16 tháng 10 năm 2024. Đây là niềm tự hào, vinh dự cho tỉnh Quảng Trị. Đặc biệt, sau chuyến thăm, tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 10 khóa XIII, qua phân tích tiềm năng của tỉnh Quảng Trị, đồng chí Tô Lâm đã phát biểu: “Nếu là nhà đầu tư, tôi sẽ chọn Quảng Trị” .

Kế đó, ngày 15/11, Văn phòng Chính phủ ra Thông báo số 8386/VPCP-QHĐP về việc xử lý các kiến nghị của Quảng Trị. Theo đó, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã phân công 4 Phó Thủ tướng theo dõi, chỉ đạo các kiến nghị, đề xuất với Trung ương. Như vậy, những kiến nghị, đề xuất của tỉnh sẽ được triển khai thực hiện đồng thời và rốt ráo. Đây sẽ là cú hích cho sự phát triển vượt bậc cho tỉnh Quảng Trị thời gian tới.