LTS: Đến nay, huyện Triệu Phong đã được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận huyện đạt chuẩn nông thôn mới năm 2023. Nhân dịp này, đồng chí Trần Xuân Anh - Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy Triệu Phong có những chia sẻ với phóng viên (PV) tạp chí Cửa Việt về những thành tựu đạt được trong xây dựng huyện đạt chuẩn nông thôn mới. Đầu đề bài phỏng vấn do tòa soạn đặt.

PV: Xin chào đồng chí Bí thư Huyện ủy. Trước hết, xin chúc mừng huyện Triệu Phong đã gặt hái những thành quả nổi bật thời gian qua và về đích nông thôn mới khá sớm. Để có được thành tựu nổi bật này, Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân huyện nhà chắc hẳn đã nỗ lực rất nhiều. Nhìn lại chặng đường đã qua, chúng ta có thể nói gì về xuất phát điểm buổi đầu bắt tay thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, thưa đồng chí?

Đồng chí Trần Xuân Anh:

Triệu Phong là một trong mười huyện, thị, thành phố của tỉnh Quảng Trị. Huyện được UBND tỉnh chọn đưa vào kế hoạch xây dựng huyện nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025. Bước đầu tổ chức thực hiện, huyện luôn nhận được sự quan tâm lãnh, chỉ đạo sâu sát, sự hỗ trợ nhiệt tình từ cấp tỉnh; các chủ trương từ Trung ương được tỉnh cụ thể hóa ban hành các văn bản để huyện triển khai kịp thời, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận trong tổ chức thực hiện. Tinh thần đoàn kết, quyết tâm trong lãnh chỉ đạo của Huyện ủy, HĐND, UBND huyện, sự bắt tay vào cuộc của các các cấp, các ngành từ huyện đến xã, thôn được Nhân dân đồng tình, hưởng ứng, từ đó đã phát huy được sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong thực hiện chương trình.

Về vị trí địa lý, Triệu Phong nằm trên trục giao thông Bắc - Nam, là điểm nối giữa vùng trung tâm tỉnh với khu vực phía nam của tỉnh, đồng thời là một trong những cửa ngõ ra biển chủ yếu của các tỉnh nước bạn Lào và vùng Đông Bắc Thái Lan. Huyện có vị trí tiếp giáp với trung tâm văn hóa, kinh tế, chính trị của tỉnh (thành phố Đông Hà) về phía bắc, với thị xã Quảng Trị về phía nam và Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị, cách TP. Huế (trung tâm kinh tế lớn của vùng 60 km). Đây là lợi thế lớn để huyện Triệu Phong phát triển sản xuất hàng hoá mở rộng giao thương với các tỉnh, miền trong cả nước và với quốc tế.

Địa hình của huyện nghiêng từ tây sang đông, được chia 3 vùng rõ rệt: gò đồi, đồng bằng và vùng cát ven biển. Vùng gò đồi chiếm 51,08% diện tích đất tự nhiên của huyện, nơi đây có điều kiện thuận lợi để phát triển các loại cây công nghiệp, cây lấy gỗ kết hợp trồng cây hoa màu, cây lương thực và phát triển kinh tế trang trại. Vùng đồng bằng chiếm 38,39% diện tích đất tự nhiên, là nơi phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, nhất là đối với cây lúa và hoa màu, chăn nuôi gia trại. Phía đông huyện là một dải cát dài theo bờ biển trên 15 km, với diện tích chiếm 10,53% đất tự nhiên, nằm trong khu kinh tế Đông Nam của tỉnh, với hệ thống giao thông được đầu tư đồng bộ, là điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch biển và đánh bắt, nuôi trồng thủy hải sản; có nhiều tiềm năng để phát triển đô thị công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp - dịch vụ, du lịch sinh thái biển.

Về văn hóa, đây là vùng đất giàu truyền thống với nhiều lễ hội dân gian, các di tích lịch sử, văn hóa… là điều kiện để phát triển du lịch sinh thái, du lịch tâm linh, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.

Bên cạnh những thuận lợi, vẫn có những khó khăn nhất định khi bắt đầu triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Huyện có 3 xã bãi ngang ven biển, các tiêu chí nông thôn mới ở các xã trên địa bàn huyện đạt thấp; sản xuất nông - ngư nghiệp phát triển chưa ổn định, sản xuất với quy mô nhỏ, hạn chế sức cạnh tranh trên thị trường, chưa phát huy tốt các nguồn lực; các mô hình sản xuất mang lại hiệu quả kinh tế cao chưa được nhân rộng. Các hình thức tổ chức sản xuất có chất lượng chưa cao, chưa đủ sức phát triển theo hướng sản xuất hàng hoá; một số tổ hợp tác và hợp tác xã hoạt động còn hạn chế, chậm được củng cố. Công nghiệp, dịch vụ phát triển chậm, quy mô nhỏ nên chưa thúc đẩy mạnh mẽ chuyển dịch cơ cấu kinh tế và lao động ở nông thôn, sản xuất chưa gắn với thị trường, ngành nghề nông thôn kém phát triển, chưa giải quyết tốt vấn đề tạo thêm việc làm, tăng thu nhập, nâng cao đời sống người dân nông thôn. Cơ sở vật chất trường học vẫn còn nhiều hạn chế; chất lượng giáo dục tuy được nâng lên nhưng chưa đồng đều; công tác đào tạo nghề chưa đáp ứng được yêu cầu của người sử dụng lao động; việc đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, nhất là tuyến cơ sở chưa đáp ứng yêu cầu chăm sóc sức khỏe cho Nhân dân.

PV: Với chủ trương đúng đắn, năng động, sáng tạo, Triệu Phong đã khai thác tốt tiềm năng, lợi thế, huy động tốt các nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội. Xin đồng chí cho biết những thành tựu nổi bật thời gian qua trên một số lĩnh vực.

Đồng chí Trần Xuân Anh:

Qua hơn 12 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân huyện Triệu Phong đã về đích, hoàn thành tốt các tiêu chí. 17/17 xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó có 2 xã đã được công nhận nông thôn mới nâng cao. Thị trấn duy nhất của huyện là Ái Tử đã được công nhận đạt chuẩn đô thị văn minh.

Huyện ủy - UBND huyện đã tranh thủ sự đầu tư của Trung ương, của tỉnh, đồng thời vận động sự ủng hộ của các tổ chức, cá nhân và sự đối ứng của Nhân dân để thực hiện Chương trình. Huyện đã đầu tư nhiều công trình hạ tầng phục vụ cho phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội trên địa bàn và không để phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản trong xây dựng nông thôn mới. Tổng nguồn lực huy động thực hiện xây dựng huyện nông thôn mới là 1.608.131,8 triệu đồng.

Huyện đã tranh thủ được sự tham gia của những người có uy tín, chức sắc, chức việc các tôn giáo cùng tham gia vận động Nhân dân, tín đồ các tôn giáo chung tay xây dựng nông thôn mới, qua đó vai trò chủ thể của người dân đã được phát huy, thể hiện rõ nét. Người dân tự nguyện hiến đất, cây cối, hoa màu, ngày công lao động để xây dựng các công trình thủy lợi, giao thông nông thôn, trường học, trạm cấp nước, trồng cây xanh, lắp đèn chiếu sáng các tuyến đường nông thôn... Việc huy động nguồn lực trong Nhân dân đảm bảo trên nguyên tắc dân chủ, công khai minh bạch, với tinh thần tự nguyện, không huy động quá sức đóng góp của Nhân dân.

Nhờ sự hợp sức của nhiều nguồn lực, nền kinh tế của huyện đã từng bước vượt qua những khó khăn, thách thức và phát triển với tốc độ khá ổn định, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được tăng cường, bộ mặt nông thôn, đô thị ngày càng khởi sắc, các lĩnh vực văn hoá - xã hội đạt được những kết quả tích cực, đời sống vật chất tinh thần của người dân không ngừng được nâng lên. Tăng trưởng kinh tế bình quân giai đoạn 2011 - 2023 là 10,0%/năm, trong đó: giai đoạn 2011 - 2015 tăng 8,5%/năm, giai đoạn 2016 - 2020 là 11,5%/năm; giai đoạn 2021-2023 là 12,7%/năm. Cơ cấu chuyển dịch theo hướng tăng dần tỷ trọng ngành công nghiệp - xây dựng, thương mại - dịch vụ; giảm dần tỷ trọng ngành nông nghiệp.

Công tác tổ chức sản xuất được quan tâm phát triển, có nhiều hợp tác xã, nhất là hợp tác xã trong lĩnh vực nông nghiệp được thành lập và đi vào hoạt động có hiệu quả, ổn định, góp phần giải quyết việc làm, cải thiện thu nhập, hỗ trợ các hộ gia đình nghèo, cận nghèo vươn lên khá, giàu. Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 23,11% năm 2011 xuống còn 3,34% năm 2023.

Môi trường đầu tư, kinh doanh không ngừng được cải thiện, công tác xúc tiến đầu tư, mời gọi doanh nghiệp được thực hiện thường xuyên, mang lại hiệu quả, có nhiều doanh nghiệp đầu tư vào địa bàn, nhiều doanh nghiệp thành lập mới đạt và vượt chỉ tiêu hàng năm, góp phần giải quyết đáng kể việc làm cho lực lượng lao động của huyện. Thu nhập bình quân đầu người năm 2023 đạt 50,79 triệu đồng/năm, tăng hơn 40,5 triệu đồng so với năm 2011.

Chất lượng hệ thống chính trị, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức Đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên ngày càng nâng cao. Hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội có bước đổi mới. Hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước được nâng lên, đảm bảo thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của địa phương. Việc xây dựng nông thôn mới đã trở thành phong trào rộng khắp trong Nhân dân.

PV: Ở mỗi địa phương, xây dựng nông thôn mới luôn tạo ra những điểm mới, những cách làm hay, những mô hình tiêu biểu. Ở Triệu Phong, nét mới đó là gì, thưa đồng chí?

Đồng chí Trần Xuân Anh:

Chương trình nông thôn mới phải tạo ra những nét mới phù hợp với thực tiễn địa phương. Ở Triệu Phong, chúng tôi đã triển khai nhiều mô hình xây dựng nông thôn mới tiêu biểu.

Trên lĩnh vực môi trường, Liên đoàn Lao động huyện đã xây dựng kế hoạch, phát động phong trào xây dựng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp “Xanh - sạch - đẹp, bảo đảm an toàn vệ sinh lao động”. Hội Liên hiệp phụ nữ huyện thực hiện việc thu gom, phân loại rác tại nguồn, xử lý rác hữu cơ tại hộ gia đình hội viên phụ nữ trên địa bàn huyện. Đến nay đã có 18/18 xã, thị trấn tổ chức ra mắt 31 mô hình điểm về phân loại rác thải tại nguồn và thực hiện ký cam kết việc phân loại rác thải tại nguồn.

Đoàn Thanh niên phát động mô hình Thanh niên với điện sáng đường giao thông nông thôn. Từ một vài đoạn đường ban đầu đã tạo được sự ủng hộ, đồng tình cao của bà con, tạo động lực cho các tổ chức Đoàn tiếp tục triển khai thực hiện. Từ năm 2013 đến nay đã thi công trên 325 km với tổng kinh phí hơn 5,1 tỷ đồng, góp phần quan trọng thay đổi diện mạo nông thôn.

Trên lĩnh vực kinh tế, có thể thấy mô hình sản xuất lúa theo hướng canh tác tự nhiên (sản xuất không dùng phân bón hóa học, không sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật, không sử dụng thuốc trừ cỏ) tại 4 xã: Triệu Trung, Triệu Sơn, Triệu Tài, Triệu Trạch với diện tích 61 ha do HTX Nông sản Sạch Triệu Phong liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm, trong đó đã có 11 ha của HTX đã được chứng nhận đạt tiêu chuẩn nông nghiệp hữu cơ quốc gia. Trong quá trình hình thành và phát triển HTX Nông sản sạch canh tác tự nhiên Triệu Phong đã dần xây dựng được thương hiệu và có thị trường tiêu thụ ổn định. Hiện nay, HTX đã ký hợp đồng bán sản phẩm cho hệ thống siêu thị Co.opmart, hệ thống cửa hàng và các kênh phân phối khác ở thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hà Nội và nhiều tỉnh, thành khu vực miền Trung. Quy trình canh tác tự nhiên của HTX đã được Tổng cục đo lường chất lượng - Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam cấp Chứng nhận: TQC - Quy trình canh tác tự nhiên. Đặc biệt, sản phẩm gạo hữu cơ của HTX Triệu Phong đã đạt giải nhất tại Hội chợ triển lãm Sản phẩm nông nghiệp canh tác tự nhiên thân thiện với môi trường tại Seoul - Hàn Quốc năm 2017.

Qua một vài mô hình tiêu biểu ở trên, có thể thấy bộ mặt nông thôn Triệu Phong hôm nay đã khởi sắc, văn minh, hiện đại hơn. Chất lượng cuộc sống người dân được nâng cao rõ rệt. Theo kết quả lấy ý kiến của Ủy ban MTTQVN huyện thì có 99,48% người dân hài lòng về kết quả xây dựng huyện nông thôn mới.

PV: Nông thôn mới là Chương trình mục tiêu quốc gia có tính bền vững, lâu dài. Triệu Phong bước đầu đã đạt được những thành tựu, đó là một tiền đề quan trọng trên chặng đường phát triển toàn diện huyện nhà. Xin đồng chí cho biết những kế hoạch sắp tới để nâng cao các tiêu chí nông thôn mới của huyện.

Đồng chí Trần Xuân Anh:

Đúng vậy. Từ một miền quê phần lớn là người dân nông thôn, lấy nông nghiệp làm kinh tế chủ lực, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã, đang và sẽ giúp Triệu Phong vươn mình, để càng tự hào là quê hương của đồng chí Tổng Bí thư Lê Duẩn.

Mục tiêu đặt ra sắp tới với Đảng bộ, Chính quyền Triệu Phong là phải nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn, xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn đồng bộ và hiện đại, gắn với quá trình đô thị hóa; đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin và xây dựng nông thôn mới thông minh; tiếp tục thực hiện hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới theo hướng nông nghiệp sinh thái, kinh tế tuần hoàn, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững; đảm bảo môi trường, cảnh quan nông thôn sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn; đời sống nông thôn giàu bản sắc văn hóa truyền thống; đưa nông thôn trở thành miền quê đáng sống.

Trước mắt, phấn đấu đến năm 2025 có 6 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Các tiêu chí xã nông thôn mới, xã nông thôn mới nâng cao, huyện nông thôn mới ngày càng được nâng cao và bền vững. Có 17 thôn kiểu mẫu, 17 vườn mẫu nông thôn mới được công nhận. Tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống dưới 3%. Thu nhập bình quân đầu người đạt 55 triệu đồng/người. Tỷ lệ người dân tham gia BHYT đạt 100%. 100% trường học đạt chuẩn quốc gia, trong đó có 20% trường học đạt chuẩn quốc gia mức độ 2. Tỷ lệ dân số được sử dụng nước sạch từ công trình cấp nước tập trung đạt 40%. Có 30 sản phẩm OCOP được công nhận 3 sao trở lên, trong đó có 8 sản phẩm OCOP được công nhận 4 sao.

Trong tầm nhìn dài hạn hơn, mục tiêu đến năm 2030 huyện Triệu Phong đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Có 50% xã đạt xã nông thôn mới nâng cao. Có 5 xã đạt xã nông thôn mới kiểu mẫu; 30% thôn đạt thôn kiểu mẫu. Thu nhập bình quân đầu người đạt 70 triệu đồng/người. Tỷ lệ hộ nghèo giảm dưới 1%. Tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm đạt 13 - 14%/năm. Tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch từ công trình cấp nước tập trung đạt trên 70%.

Để đạt được những kế hoạch trên, chúng tôi đang khẩn trương nghiên cứu rà soát, điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện các quy hoạch để đảm bảo tính phù hợp phát triển kinh tế - xã hội và điều kiện thực tế địa phương; làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền để người dân được biết, thực hiện chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp, xây dựng đúng theo quy hoạch, tăng cường quản lý quy hoạch đã được phê duyệt. Triển khai đồng bộ tất cả các lĩnh vực cùng với các nhóm giải pháp linh hoạt.

Quá trình đổi mới và hội nhập của đất nước đã và đang tạo nhiều thuận lợi cho sự phát triển kinh tế cả nước nói chung và cho mỗi địa phương nói riêng, trong đó có huyện Triệu Phong. Sự tăng trưởng khá và tương đối ổn định của nền kinh tế huyện trong những năm qua, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đã và đang đầu tư phát triển, cùng với thành quả của huyện nông thôn mới hiện nay sẽ tạo đà cho sự phát triển nhanh hơn trong giai đoạn tới.

PV: Xin trân trọng cám ơn đồng chí đã chia sẻ những thông tin với bạn đọc tạp chí Cửa Việt.

Trúc An thực hiện

• Hình ảnh: Trúc An - I.T
• Thiết kế: NGUYÊN QUÝ